„Turandot” opiera się na komedii Carla Gozziego, jednak to dzięki tłumaczeniu Schillera, który dodał opowieści romantycznego ducha, historia pięknej księżniczki na zawsze weszła do kanonu kultury Zachodu. Puccini zaczął komponować operę w 1921 roku, ale jego choroba przerwała prace. Ukończenia dzieła podjął się Franco Alfano, na podstawie fragmentów pozostawionych przez zmarłego kompozytora, wyznaczonego do tego zadania przez Arturo Toscaniniego. Podczas prapremiery w 1926 roku w mediolańskiej La Scali, Toscanini zdecydował, że opera zostanie wykonana bez zakończenia, a finał Alfano zaprezentowano dopiero kolejnego dnia.
Dlaczego finał Berio?
– Toscanini powiedział, że zakończenie 'Turandot’ powinien napisać Franco Alfano – mówi Kaspszyk, który poprowadzi muzycznie „Turandot”. Oczywiście, było to problematyczne, wszyscy wiedzieliśmy, że to nie było naturalne. Pojawiły się też inne próby. Luciano Berio podjął się tego zadania, mając ogromne doświadczenie w instrumentacji, w tym wczesnych pieśni Mahlera. Jego zakończenie ma zdecydowanie więcej dramaturgii i stanowi swoistą kodę, ukazując, jak Puccini w tym ostatnim okresie porzucał swój dotychczasowy język muzyczny. Jego spojrzenie na muzykę zmieniało się pod kątem harmonii i instrumentacji. Uważam, że ta wersja Berio, którą zaprezentujemy, będzie niezwykle interesująca, zwłaszcza dla tych, którzy są przyzwyczajeni do zakończenia Alfano.
Realizatorzy najnowszej produkcji
Premiera poznańskiej produkcji odbędzie się 7 czerwca 2025 roku, a kolejne spektakle zaplanowano na 8, 10, 13, 14 i 15 czerwca 2025 roku. Inscenizację przygotowali: Ran Arthur Braun – reżyseria, scenografia i choreografia, Grażyna Bitner – projekty kostiumów oraz Wiktor Kuźma – reżyseria świateł.
Ran Arthur Braun to jeden z najbardziej cenionych koordynatorów scen kaskaderskich oraz reżyserów scen akcji. W Poznaniu zrealizował kilka tytułów, w tym „Cyganerię”, „Cyberiadę” oraz „Dziecko i czary” (Nagroda Teatralna im. Jana Kiepury w 2014 roku). Pracował także jako choreograf przy „Otellu” w reżyserii Davida Poutneya. W swoim dorobku ma ponad 390 realizacji przygotowanych dla uznanych teatrów operowych i festiwali na całym świecie. Jego prace obejmują również produkcje filmowe i telewizyjne.
W obsadzie głównych ról znajdą się m.in. Iwona Sobotka i Hovhannes Ayvazyan. Dla Iwony Sobotki będzie to debiut w roli księżniczki Turandot. Artystka nieustannie poszerza swój repertuar, a w ostatnich sezonach śpiewała m.in. Leonorę w „Trubadurze”, Desdemonę w „Otellu”, Elżbietę w „Don Carlosie”, Marię/Amelię w „Simonie Boccanegra” Verdiego, Tosca, Madame Butterfly i Manon Lescaut Pucciniego, Rusałkę Dvořáka, Nealę w „Parii” Moniuszki oraz Aidę. Następną rolą będzie Senta w „Latającym Holendrze” w National Theater & Concert Hall w Tajpej na Tajwanie. 21 czerwca 2025 roku wystąpi również w Filharmonii Krakowskiej, gdzie na zakończenie sezonu artystycznego wykonana zostanie monumentalna VIII Symfonia Es-dur („Symfonia Tysiąca”) Gustava Mahlera.
Iwonie Sobotce na scenie towarzyszyć będzie armeński tenor Hovhannes Ayvazyan, który znany jest już polskiej publiczności, na scenie Teatru Wielkiego-Opery Narodowej, wcielał się w role Cavaradossiego, Don José i Radamesa. W kwietniu 2025 roku zadebiutował w Poznaniu w roli tytułowego Otella.
W poznańskiej produkcji wystąpią także Lilla Lee (Turandot), Dominik Sutowicz (Kalaf), Rusłana Koval i Magdalena Wilczyńska-Goś (Liu), Gosh Sargsyan i Rafał Korpik (Timur), Jaromir Trafankowski i Maksymilian Skiba (Ping), Albert Memeti i Rafał Żurek (Pang), Piotr Friebe i Piotr Kalina (Pong), Vitalii Lashko i Tomasz Mazur (Mandaryn) oraz Piotr Friebe i Piotr Kalina (Altoum).
Realizacje „Turandot” w Poznaniu
Będzie to czwarta realizacja „Turandot” w Teatrze Wielkim w Poznaniu. Po raz pierwszy „Turandot” wystawiono w Poznaniu w 1939 roku, gdzie rolę tytułową wykonała Stani Zawadzka, a dyrygował Zygmunt Latoszewski. Kolejna inscenizacja miała miejsce w 1958 roku (wznowiona w 1964 roku). Spektakl w reżyserii Willy’ego Bodensteina zapisał się w pamięci dzięki niezapomnianym kreacjom Krystyny Jamroz (Turandot) i Mariana Kouby (Kalaf), a dyrygował Zdzisław Górzyński.
W 1982 roku odbyła się druga realizacja „Turandot” w Poznaniu, przygotowana przez Sławomira Żerdzickiego (reżyseria) i Mieczysława Dondajewskiego (kierownictwo muzyczne). W tej wersji wystąpili m.in. Krystyna Kujawińska i Stefania Kondella (Turandot), Józef Kolesiński i Marian Kouba (Kalaf), Ewa Iżykowska, Barbara Zagórzanka i Barbara Mądra (Liu).
