REKLAMA

Nie żyje Jerzy Artysz. Wybitny artysta i wielki baryton odszedł w wieku 93 lat

Jerzy Artysz śpiewał na przestrzeni swojej kariery najważniejsze partie barytonowe w dziełach muzyczno-scenicznych począwszy od wczesnego baroku, poprzez okres klasyczno-romantyczny aż po współczesność. Wykonywał też repertuar oratoryjny. Był cenionym pedagogiem, związanym z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina. Zmarł w wieku 93 lat.

Jerzy Artysz urodził się 18 listopada 1930 roku w Sochaczewie. Studiował śpiew pod kierunkiem Marii Halfterowej i grę na skrzypcach w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (obecnie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina). Klasę śpiewu ukończył z wyróżnieniem w 1959 roku. Studia wokalne kontynuował w Mediolanie u Marii Carbone-Rossini. Był laureatem międzynarodowych konkursów wokalnych w Moskwie (1957), s’Hertogenbosch (1958, wyróżnienie, w tej edycji II nagrodę otrzymała Halina Słonicka), Tuluzie (1959) i Genewie (1960).

Zadebiutował jako student na łódzkiej scenie operowej jako Janusz w „Halce” Stanisława Moniuszki w 1958 roku, z którą był związany do 1963 roku. W 1964 roku został solistą Teatru Wielkiego w Warszawie. Na tej scenie śpiewał m. in.: Barona Scarpię w „Tosce”, Germonta w „Traviacie”, Rodriga w „Don Carlosie” Eugeniusza Oniegina, Marcellego w „Cyganerii”, Sharplessa w „Madame Butterfly”, a także Hrabiego Almaviva w „Weselu Figara”, Figara w „Cyruliku sewilskim” Ottona w „Koronacji Poppei”, Falstaffa i Makbeta oraz Dżaresa w „Parii” Moniuszki. Gościnnie, po zakończeniu współpracy wystąpił jako Jakub w „Manekinach” Zbigniewa Rudzińskiego.

Jerzy Artysz i Krystyna Szostek-Radowa w operze „Jutro” Tadeusz Bairda © Edward Hartwig
Jerzy Artysz i Krystyna Szostek-Radowa w operze „Jutro” Tadeusz Bairda © Edward Hartwig

W 1986 roku kreował partię Edypa w prapremierze opery „Edyp i Jokasta” Josepa Solera w Teatro Liceu w Barcelonie. Jako śpiewak i reżyser współpracował także z Warszawską Operą Kameralną.

W jego repertuarze znalazły się najważniejsze partie barytonowe w dziełach muzyczno-scenicznych począwszy od wczesnego baroku, poprzez okres klasyczno-romantyczny aż po współczesność, oprócz wymieniowych partii artysta kreował także Ottona w „Koronacji Poppei” Monteverdiego, tytułowego Orfeusza w dziele Glucka, Minosa w „Ariannie” Händla, Umberta w „La Serva Padrona” Pergolesiego, tytułowego Narciso w dziele Scarlattiego, Rogera w „Królu Rogerze”, Hrabiego w „Weselu Figara”, Figara w „Cyruliku sewilskim”, „Dandiniego w „Kopciuszku”, Jeleckiego w „Damie pikowej”, Holendra w „Latającym Holendrze” i Wolframa w „ Tannhäuserze”. W maju 2001 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie zaśpiewał partię Ojca w prapremierowym przedstawieniu opery „Ignorant i szaleniec” Pawła Mykietyna.

Jerzy Artysz jako Falstaff, Warszawska Opera Kameralna, 2010 (Andrzej Klimczak – Sir Ford)

Śpiewał na scenach Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Szwajcarii, Szwecji, Włoch, ZSRR, a także w Izraelu, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Współpracował z wybitnymi dyrygentami, występował z wieloma znakomitymi śpiewakami. Wielokrotnie był gościem Festiwalu „Warszawska Jesień” oraz wielu innych festiwali muzycznych. Ma w dorobku wiele nagrań. W 1994 roku nagrał dla wytwórni Harmonia Mundi oratorium „Los Improperios” Federica Mompou.

W ostatnim czasie poświęcał się głównie pracy pedagogicznej. W latach 1990-94 był dyrektorem artystycznym szkoły operowej w Barcelonie. Jest profesorem Wydziału Wokalnego Akademii Muzycznej w Warszawie. Prowadził zajęcia pedagogiczne podczas Międzynarodowego Kursu Muzyki Oratoryjnej we Wrocławiu, Kursu Interpretacji Wokalnej w Konserwatorium Muzycznym w Tarragonie, a także w ramach Polsko-Niemieckiej Akademii Oratoryjnej (Gdańsk-Brema). Był również dyrektorem artystycznym Letniej Szkoły Operowej przy Teatrze Fortuny w Reus. Był zapraszany jako juror międzynarodowych konkursów wokalnych w Barcelonie, Bussetto, Genewie i Tuluzie.

Jerzy Artysz jako Falstaff, Teatr Wielki, 1975 © Leon Myszkowski
Jerzy Artysz jako Falstaff, Teatr Wielki, 1975 © Leon Myszkowski

W 1995 przewodniczył jury II Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki w Warszawie.
Był laureatem Nagrody Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie wykonawstwa i propagowania polskiej muzyki współczesnej (1980) oraz Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (1981).

W 2004 roku otrzymał Nagrodę „Orfeusz”, przyznawaną przez Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków za najlepsze wykonanie dzieła polskiego kompozytora podczas Festiwalu „Warszawskiej Jesieni” – za “przejmującą i wysoce indywidualną kreację” utworu „Ładnienie” Pawła Mykietyna.

Jakub w „Manekinach” Zbigniewa Rudzińskiego © Antoni Zdebiak
Jakub w „Manekinach” Zbigniewa Rudzińskiego © Antoni Zdebiak

Śpiewaków trzeba kształcić inaczej niż wszystkich instrumentalistów – – opowiadał profesor Jerzy Artysz podczas spotkania z członkami Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Opery „Trubadur” w 2005 roku. Tu mamy do czynienia z instrumentem psychofizycznym; osobowość, struktura wewnętrzna młodego uczącego się śpiewaka jest bardzo skomplikowana. Ten instrument drga w nas, w naszym ciele, duszy i mózgu, trzeba więc umiejętnie w tego młodego człowieka „wejść” i w miarę jego możliwości odkrywać go dla niego samego– Jest takie znakomite powiedzenie Clemensa Kraussa, librecisty „Capriccia” Ryszarda Straussa, że w śpiewie słowo powinno dźwiękiem tryskać jak krew!

Do jego najwybitniejszych uczniów należeli m. in. Jadwiga Rappé, Anna Radziejewska i Jarosław Bręk, jak sam opowiadał, „miał na koncie także trzech kontratenorów: Mariusza Gebela, Artura Stefanowicza i Jana Jakuba Monowida.

W 2005 roku został uhonorowany dyplomem uznania Ministra Kultury z okazji Dnia Artysty Śpiewaka w 2006 roku – Nagrodą Związku Artystów Scen Polskich. Jerzy Artysz zmarł w Warszawie w wieku 94 lat.

reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img

Również popularne