REKLAMA

Odszedł Paul Plishka, legendarny amerykański bas (1941-2025)

Jego repertuar obejmował blisko 100 partii operowych i oratoryjnych. Przez 51 lat był związany z nowojorską The Metropolitan Opera, z której zespołem wystąpił w 1672 spektaklach. Występował na najważniejszych scenach świata, na czele z Royal Opera House w Londynie, czy Teatro alla Scala w Mediolanie. Amerykański bas Paul Plishka odszedł w wieku 83 lat.

Paul Plishka urodził się 28 sierpnia 1941 roku w Old Forge w stanie Pensylwania w rodzinie ukraińskich imigrantów. Studiował na Montclair State College i pobierał lekcje śpiewu u Armena Boyajiana (pedagoga także innego znakomitego amerykańskiego basa Samuela Rameya). Na scenie operowej zadebiutował w wieku 20 lat w Paterson Lyric Opera w 1961 roku.

W wieku 26 lat, w 1967 roku związał się z The Metropolitan Opera w Nowym Jorku, teatrem, który stał się jego artystycznym domem, dał mu możliwość rozwoju i stopniowego budowania repertuaru. Debiutował w epizodycznej roli wuja Bonzo w „Madama Butterfly” Giacoma Pucciniego (spektaklem tym dyrygował polski dyrygent Ignacy Strasfogel), a w tym samym sezonie zaśpiewał jeszcze partię Roberta w premierze „Nieszporów sycylijskich” Giuseppe Verdiego, Mnicha w „Giocondzie” Amilcare Ponchiellego, czy też Faraona w „Aidzie”.

Paul Plishka Colline w „Cyganerii”, 1970 ©  Louis Melancon, Metropolitan Opera archives
Paul Plishka jako Colline w „Cyganerii”, 1970 © Louis Melancon, Metropolitan Opera archives

W kolejnych latach wcielał się m. in. w Zakrystiana w „Tosce” Pucciniego, Zunigę w „Carmen” Georgesa Bizeta, Mnicha w „Don Carlosie”, Pietra w „Simonie Boccanegra” Verdiego, Bartola w „Weselu Figara” Mozarta, ale wkrótce zaczął kreować również role pierwszego planu – Leporello na zmianę z Komandorem w „Don Giovannim” Mozarta (u boku Teresy Żylis-Gary jako Donny Elviry), Colline w „Cyganerii” Pucciniego (również z Żylis-Garą w roli Mimi), Raimondo w „Łucji z Lammermoor” Donizettiego (dysponujemy rejestracją video spektaklu z 1982 roku z Joan Sutherland i Alfredem Krausem), Giorgio w „Purtanach” i Oroveso w „Normie” Belliniego, Wurm i Hrabia Walter w „Luizie Miller”, Ferrando w „Trubadurze” Verdiego, czy też Ojciec Laurenty w „Romeo i Julii” Gounoda.

Paul Plishka (Leporello) i Teresa Żylis Gara jako Donna Elvira w „Don Giovannim”, Metropolitan Opera, 1974 ©  Metropolitan Opera (Beth Bergman, Facebook)
Paul Plishka (Leporello) i Teresa Żylis Gara jako Donna Elvira w „Don Giovannim”, Metropolitan Opera, 1974 © Metropolitan Opera (Beth Bergman, Facebook)

W 1974 roku zaśpiewał Króla Marka w „Tristanie i Izoldzie” Richarda Wagnera, Procidę w „Nieszporach sycylijskich” Verdiego i Pimena w premierze „Borysa Godunowa” Musorgskiego (w kolejnych latach wcielał się także w postać tytułowego Cara). Warto dodać, że jako Pimen występował pod batutą Kazimierza Korda oraz u boku Stefanii Toczyskiej i Wiesława Ochmana jako Maryny i Dymitra, a z polskimi śpiewakami dzielił scenę także w „Chowańszczyźnie” Musorgskiego.

Paul Plishka jako Dulcamara z Luciano Pavarottim jako Nemorinem w „Napoju miłosnym” z Luciano Pavarottim jako Nemorinem, 1989 © Erika Davidson, Metropolitan Opera archives
Paul Plishka jako Dulcamara z Luciano Pavarottim jako Nemorinem w „Napoju miłosnym” z Luciano Pavarottim jako Nemorinem, 1989 © Erika Davidson, Metropolitan Opera archives

Kolejne sezony to tytułowa rola w „Weselu Figara” i Sarastro w „Czarodziejskim Flecie” Mozarta, Doktor Bartolo i Don Basilio w „Cyruliku sewilskim” Rossiniego, Dulcamara w „Napoju miłosnym” Donizettiego, Mefistofeles w „Fauście” Gounoda, Książę Gremin w „Eugeniuszu Onieginie” Piotra Czajkowskiego (partnerował występującym na zmianę w roli Tatiany Polkom – Teresie Żylis-Gara i Teresie Kubiak), Daland w „Latającym Holendrze” Wagnera, Rocco w „Fidelio” Beethovena, Timur w „Turandot”, Alvise w „Giocondzie” Ponchiellego, a także szeroki wachlarz ról verdiowskich: Król Filip II w „Don Carlosie” (dysponujemy nagraniem video z Renatą Scotto, Tatianą Troyanos i Sherrilem Milnesem), Banco w „Makbecie”, Fiesco w „Simon Boccanegra”, de Silva w „Ernanim”, Jorg w „Stiffelio”, Pagano w „Lombardczykach”, Padre Guardiano w „Mocy przeznaczenia”, czy też Ramfis w „Aidzie” (u boku Stefanii Toczyskiej jako Amneris).

Paul Plishka jako Falstaff © Winnie Klotz, Metropolitan Opera archives
Paul Plishka jako Falstaff © Winnie Klotz, Metropolitan Opera archives

W 1977 roku śpiewał rolę Colline’a w „Cyganerii” Giacoma Pucciniego (z Renatą Scotto i Luciano Pavarottim, pod batutą Jamesa Levine’a) w spektaklu, który zainaugurował słynne transmisje przedstawień z nowojorskiej Met.

W 25. rocznicę debiutu na deskach Met, w 1992 roku wcielał się w tytułowego Falstaffa w arcydziele Giuseppe Verdiego, z Mirellą Freni i Marylin Horne jako Alice i Miss Quickly, w reżyserii Franca Zeffirellego i pod batutą Jamesa Levine’a. Spektakl ten został zarejestrowany na video.

Paul Plishka jako Pietro w „Simonie Boccanegrze” © Louis Melancon, Metropolitan Opera archives
Paul Plishka jako Pietro w „Simonie Boccanegrze” © Louis Melancon, Metropolitan Opera archives

W ostatnich latach kariery, od 2001 roku w spektaklach „Cyganerii” wcielał się zarówno w Benoit, jak i Alcindora – w sumie zaśpiewał prawie 150 takich przedstawień (m. in. z Piotrem Beczałą jako Rudolfem i Mariuszem Kwietniem jako Marcelim). Tymi rolami w wieku 77 lat pożegnał się z nowojorską publicznością w 2018 roku.

Paul Plishka miał na swoim koncie zawrotną liczbę 1672 spektakli z zespołami Met, wystąpił w tym teatrze łącznie w 88 rolach na przestrzeni 51 lat. Jest dziesiątym śpiewakiem pod względem ilości spektakli zaśpiewanych w Met i niekwestionowanym numerem 1 wśród basów w tej klasyfikacji.

Paul Plishka śpiewa monolog Króla Filipa z  „Don Carlosa”, Metropolitan Opera, 21 lutego 1980

Występował także w takich teatrach, jak Royal Opera House w Londynie, Opera National de Paris, Teatro alla Scala w Mediolanie, Bayerische Staatsoper w Monachium, Arena di Verona, Grand Theatre di Geneve, Teatro Comunale di Firenze, San Francisco Opera, Philadelphia Opera, Seattle Opera, Houston Grand Opera, Dallas Opera, Lyric Opera of Chicago, a także na Festiwalu w Salzburgu. Dokonał wielu nagrań m. in. „Anny Boleny” Donizettiego (Enrico), „Purytanów” (Giorgio) i „Normy” (Oroveso) Belliniego, u boku Beverly Sills.

Stefania Toczyska (Giovanna Seymour) i Paul Plishka (Henryk VIII) w „Annie Bolenie”, Lyric Opera of Chicago, 1985

Dysponujemy także rejestracjami jego interpretacji partii Mefistofelesa w „Fauście” Gounoda (z Montserrat Caballé jako Małgorzatą), Padre Guardiano w „Mocy przeznaczenia” Verdiego (z Plácido Domingo i Mirellą Freni, pod batutą Riccarda Mutiego), Pimena w „Borysie Godunowie” Musorgskiego (z Galiną Wiszniewskają, Ruggiero Raimondim, Nicolaiem Geddą, pod batutą Mścisława Rostropowicza). Istnieje także nagranie live Messa da Requiem Giuseppe Verdiego z Montserrat Caballé, Biancą Berini, Plácido Domingo i pod dyrekcją Zubina Mehty. W 1992 roku Paul Plishka nagrał również płytę z ukraińskimi pieśniami.

W cieniu sukcesów pozostawały tragedie w życiu prywatnym. Paul Plishka przeżył samobójczą śmierć brata, a także śmierć pierwszej żony i trzech synów.

reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img

Również popularne