Stefania Toczyska urodziła się w Grudziądzu w 1943 roku. Tam uczęszczała do szkoły podstawowej, a następnie do Liceum Pedagogicznego. Edukację muzyczną kontynuowała w Toruniu, a studia z wyróżnieniem ukończyła w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Gdańsku. Zadebiutowała w 1972 roku na deskach Opery Bałtyckiej partią Jadwigi w „Strasznym dworze”. Śpiewała tam m. in. także tytułową Carmen w dziele Georgesa Bizeta, a także Dalilę w „Samsonie i Dalili” Camille’a Saint-Saënsa oraz Leonorę, tytułową Faworytę w operze Gaetano Donizettiego. Jeszcze podczas studiów otrzymała nagrody na międzynarodowych konkursach wokalnych: w Tuluzie (1971), Bazylei (1972), Paryżu (1973) i ’s-Hertogenbosch (1973).
Jej kariera szybko nabrała ogromnego tempa. Stefania Toczyska występowała na najważniejszych scenach świata, m. in.: Operze Wiedeńskiej, Operze w San Francisco, Metropolitan Opera, Covent Garden w Londynie, Teatro San Carlo w Lizbonie, Bayerische Staatsoper w Monachium, Deutsche Oper w Berlinie, Operze Paryskiej, Teatro Colón w Buenos Aires, na scenach operowych Barcelony, Hamburga, Rzymu, Genewy, Zurichu, Pittsburga, Chicago, Dallas (Bal maskowy) i Houston. Często występowała też w Polsce. Koncertowała z największymi artystami światowych scen operowych.
Zasłynęła jako wykonawczyni wielkich ról w dziełach Verdiego (Amneris, Azucena, Eboli i Ulryka), Donizettiego, (Leonora w „Faworycie, Joanna Seymour w „Annie Bolenie”, Elżbieta w „Marii Stuardzie”, Irena w „Belizariuszu”). Wykonywała też partie rossiniowskie (Rozyna w „Cyruliku sewilskim”, Izabela we „Włoszce w Algierze”). Kreowała partie w operach rosyjskich (Maryna w Borysie Godunowie” i Marfa w „Chowańszczyźnie” Modesta Mussorgskiego). Dokonała wielu nagrań studyjnych.
Stefania Toczyska to polska królowa „operowych piratów”, o istniejących rejestracjach jej „żywych występów” pisaliśmy tutaj.
W kwietniu 2014 roku Akademia Muzyczna w Gdańsku złożyła jej hołd, nadając tytuł doktora honoris causa. W piątek 20 października 2023 roku uroczystość uhonorowania wielkiej polskiej artystki odbyła się w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. – Wszystko, co dotyczy mojego życia muzycznego, zaczęło się w tym cudownym mieście, w Bydgoszczy. Nigdy w życiu nie myślałam, że los wybierze mnie, żeby śpiewać muzykę klasyczną. Kiedy jeszcze zaczęłam uczyć się śpiewu u pani profesor Janiny Puchowieckiej, to myślałam, że ja po prostu zostanę w piosence. Ta była moim życiem – podkreśliła Stefania Toczyska.
W sobotę, 21 października Stefania Toczyska na scenie Teatru w Grudziądzu odebrała Nagrodę Flisaka, przyznawaną za szczególne zasługi społeczne, gospodarcze i kulturalne. Ta nagroda jest wyrazem wdzięczności lokalnej społeczności dla wszystkich tych osób, które przez swój trud i poświęcenie uświetniły Grudziądz. – Nie myślałam, że nadejdzie taki dzień, kiedy z grudziądzkiej sceny będę mogła do państwa mówić, wyrazić wdzięczność – powiedziała wzruszona artystka.
