Zespół zostanie utworzony z ukraińskich muzyków, którzy w ostatnim czasie opuścili swój kraj, którzy wciąż w nim pozostają oraz tych, którzy na co dzień grają w europejskich orkiestrach. Ukrainian Freedom Orchestra w dniach 28 lipca–20 sierpnia 2022 roku wybierze się w trasę koncertową i wystąpi m.in.: w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Holandii, Nowym Jorku i Waszyngtonie.
Członkowie orkiestry to uchodźcy, którzy zmuszeni byli opuścić swój kraj w ostatnim czasie, ukraińscy muzycy należący do europejskich orkiestr, a także czołowi muzycy z Kijowa, Lwowa, Charkowa, Odessy i innych części kraju. Ukraińskie władze udzieliły specjalnego zezwolenia na udział w przedsięwzięciu mężczyznom w wieku poborowym, dzięki czemu zamiast broni wezmą do ręki swoje instrumenty i w ten niezwykły sposób zademonstrują moc sztuki w obliczu przeciwności losu.
Orkiestrę poprowadzi Keri-Lynn Wilson, kanadyjska dyrygentka ukraińskiego pochodzenia. W programie usłyszymy VII symfonię ukraińskiego kompozytora Wałentyna Sylwestrowa, II koncert fortepianowy Fryderyka Chopina z udziałem młodej ukraińskiej wirtuozki fortepianu Anny Fedorovejoraz IV symfonię Johannesa Brahmsa lub IX symfonię Antonína Dvořáka. Liudmyla Monastyrska, czołowa ukraińska sopranistka, która wykona partię tytułowej Turandot w Met tej wiosny, podczas tournée zaśpiewa wspaniałą arię Leonory „Abscheulicher!” z Fidelia Ludwiga van Beethovena, która jest hymnem na cześć człowieczeństwa i pokoju w obliczu przemocy i okrucieństwa.
Muzycy rozpoczną okres intensywnych prób 18 lipca w Warszawie. Koncert inaugurujący trasę koncertową odbędzie się 28 lipca w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Koszty organizacji koncertu oraz pobytu muzyków w Warszawie, decyzją Wicepremiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego, zostaną pokryte ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Następnie orkiestra wystąpi podczas BBC Proms w Londynie (31/07), który to koncert zostanie pokazany w telewizji; w Monachium (1/08); podczas Chorégies d’Orange Festival w południowej Francji (2/08); w berlińskim Konzerthausie (4/08); podczas Edinburgh Festival (6/08), w sali koncertowej w Snape Maltings (8/08); na Concertgebouw Festival w Amsterdamie (11/08) i w hamburskiej Elbphilharmonie (13/08). 16 sierpnia orkiestra poleci do Stanów Zjednoczonych, gdzie da koncerty w nowojorskim Lincoln Center (18 i 19/08) oraz Kennedy Center w Waszyngtonie (20/08).
Muzycy tworzący Ukrainian Freedom Orchestra na co dzień związani są m.in. z Kijowską Operą Narodową, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Ukrainy, Orkiestrą Filharmonii Lwowskiej i Operą w Charkowie, a także z takimi zagranicznymi zespołami, jak: Orkiestra Tonkünstler w Wiedniu, Belgijska Orkiestra Narodowa i Królewska Orkiestra Concertgebouw.
Metropolitan Opera oraz Teatr Wielki – Opera Narodowa od początku były w czołówce światowych instytucji kultury, które wsparły ofiary wojny i potępiły rosyjską agresję w Ukrainie. Met była jednym z pierwszych teatrów, który zorganizował koncert charytatywny na rzecz Ukrainy pod kierunkiem dyrektora muzycznego Yannicka Nézeta-Séguina. Wydarzenie to miało miejsce 14 marca i odbiło się szerokim echem w prasie międzynarodowej. Teatr Wielki – Opera Narodowa gości pod swoim dachem uchodźców z Ukrainy i organizuje koncerty, zbierając środki na pomoc walczącym sąsiadom.
Pomysłodawczynią utworzenia orkiestry jest maestra Keri-Lynn Wilson, która wychowała się w Winnipeg (Kanada) – największym ośrodku ukraińskiej diaspory w Ameryce Północnej. „Chciałam stworzyć najlepszym ukraińskim muzykom orkiestrowym, zarówno tym pozostającym w kraju i tym, którzy pracują za granicą, możliwość zademonstrowania artystycznej jedności i dumy” – mówi dyrygentka. „Cieszę się ogromnie, że będę mogła poprowadzić tych utalentowanych artystów podczas występów w Europie i Stanach Zjednoczonych. Ta trasa koncertowa to wyraz ich miłości do ojczyzny i hołd dla tych, którzy zginęli i tak dużo wycierpieli”.
Ukraiński minister kultury Ołeksandr Tkaczenko przyjął inicjatywę Met i TW-ON z radością. „Dziś kultura pokazuje się nam z zupełnie innej strony – jako instrument tzw. soft power, która pomaga goić rany. I to nie tylko w przenośni” – powiedział. „Trasa Ukrainian Freedom Orchestra pomoże zebrać środki na wsparcie ukraińskich artystów, a jednocześnie zademonstruje światu różnorodność i wyjątkowość ukraińskiej muzyki i ukraińskich wykonawców” – zauważył minister, dodając: „Kultura ukraińska jest niezwykle oryginalna i zasługuje na pełną uwagę zagranicznej publiczności. Jesteśmy wdzięczni naszym międzynarodowym parterom za organizację tego przedsięwzięcia”.
Praktyka tworzenia zespołów muzycznych w obliczu terroru i w imię pokoju ma długą tradycję. Korzenie Izraelskiej Orkiestry Filharmonicznej sięgają lat 30. XX w., kiedy Bronisław Huberman chciał w Palestynie ocalić żydowskich muzyków przed Holokaustem. Utworzona w 1999 roku przez dyrygenta Daniela Barenboima i palestyńskiego naukowca Edwarda W. Saida West-Eastern Divan Orchestra skupia muzyków z Izraela i krajów arabskich. Afgański Narodowy Instytut Muzyki, który był przez wiele lat celem ataków Talibów, organizował międzynarodowe występy afgańskich zespołów, zanim Talibowie przejęli kontrolę nad krajem w 2021 roku.
Producentem trasy koncertowej Ukrainian Freedom Orchestra jest brytyjska agencja artystyczna Askonas Holt, jedna z największych tego typu organizacji na świecie. W gronie sponsorów znaleźli się Bloomberg, Ford Foundation, Rolex i United Airlines. Część kosztów organizacji trasy zostanie pokryta z biletów sprzedawanych przez gospodarzy koncertów. Informacje na temat biletów na poszczególne koncerty zostaną ogłoszone przez ich gospodarzy. Środki zebrane podczas trasy koncertowej zostaną przekazane Ministerstwu Kultury Ukrainy na pomoc artystom. Dodatkowo będzie można dokonywać bezpośrednich wpłat na konto ministerstwa za pośrednictwem strony internetowej, której adres zostanie podany wkrótce.
