Święta Brygida z Kildare stworzyła życie zakonne w Irlandii. Jej kult szybko rozpowszechnił się w Anglii i krajach skandynawskich, już w średniowieczu dotarł do Polski. Jest jedną z trzech patronek Irlandii (obok św. Patryka i św. Kolumbana Starszego). Tych troje świętych uznawanych jest za irlandzką trójcę cudotwórców.
Urodziła się między rokiem 452 a 456 w Irlandii. Od dzieciństwa tęskniła za życiem poświęconym Bogu. Założyła w Kildare, na zachód od Dublina pierwszy klasztor w Irlandii (nazwa Kildare pochodzi od iryjskiego Cill dara – kościół dębu). Legenda mówi, że cela przyszłej świętej znajdowała się pod wielkim dębem. Brygida stale była w podróży, niosła pomoc cierpiącym i ubogim, przemierzając wzdłuż i wszerz Zieloną Wyspę. Zmarła w Kildare 1 lutego 524 roku, została tam pochowana w katedrze, jej prochy przechowywane są w kamiennym sarkofagu. Część jej szczątków, prawdopodobnie relikwie głowy, znajdują się w kaplicy kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Lumiar, niedaleko Lizbony.
Staroirlandzki hymn ku czci św. Brygidy z VII wieku to najstarszy pomnik rodzimej literatury hagiograficznej IrlandiiW ikonografii przedstawiana jest w białym habicie i czarnym welonie, z pastorałem i otwartą księgą reguły zakonnej. Jej atrybuty to także krowa (u jej stóp), płomień nad głową i świeca w dłoni.
Czczona jest jako opiekunka pracujących na roli. Jest również patronką wyrobów mlecznych. W wigilię jej święta, czyli 31 stycznia, w Irlandii wystawiano przed próg chleb i mleko, a dom był uprzątnięty i przygotowany jak na przyjęcie gościa. Wierzono bowiem, że święta odwiedza gospodarstwa domowe. Domy i drzewa przyozdabiane są wstążkami, ponieważ święta wędrująca tego dnia po Irlandii może ich dotknąć.
Aby otrzymać jej błogosławieństwa, ludzie ścielili łóżko dla Brygidy, zostawiali jej jedzenie i napoje. W spiżarni stawiano małe krzyżyki ze słomy, które miały uchronić mleko przed złośliwymi chochlikami spijającymi śmietankę. Tradycja plecenia na 1 lutego wiklinowych krzyży świętej Brygidy jest do dziś żywa w Irlandii. Publiczność, która przybyła na koncert Akademii Operowej 4 lutego 2024 roku do Sal Redutowych w warszawskim Teatrze Wielkim otrzymała niezwykły prezent: mały słomiany krzyż.
1 luty w Irlandii to początek wiosny. W starożytności obchodzono ten dzień jako pogańskie święto zwane Imbolc, wyznaczające punkt środkowy między równonocą zimową a przesileniem wiosennym oraz nastaniem dłuższych i cieplejszych dni. Imbolc to jedno z czterech sezonowych świąt gaelickich, obok: Beltane (początek lata), Lughnasadh (początek jesieni) i Samhain (początek zimy). Zdaniem badaczy słowo „imbolc” pochodzi prawdopodobnie z języka staroirlandzkiego. Odnosi się do ciąży owiec o tej porze roku, oznacza „w brzuchu”. Inna etymologia to praindoeuropejski rdzeń oznaczający zarówno „mleko”, jak i „oczyszczenie”. To wiąże się z kolei z liturgicznym świętem Matki Boskiej Gromnicznej obchodzonym 2 lutego, upamiętniającym ofiarowanie Jezusa Chrystusa w świątyni jerozolimskiej.
Jak widać, te tradycje łączą się i przenikają. Postać świętej Brygidy łączona jest niekiedy z celtycką boginią ognia Brigid. Podobnie jak święta, bogini jest kojarzona z mądrością, poezją, uzdrawianiem, ochroną, kowalstwem i zwierzętami udomowionymi. Podobno w Irlandii, gdy dochodzi do grabieży zwierzęta krzyczą, ponieważ są pod wpływem opiekującej się domostwem Brygidy.
W ostatnich latach dzień jej śmierci 1 lutego nabrał nowego znaczenia. Obchodzony jest jako dzień uznania i celebracji ogromnej roli kobiet w Irlandii. Od 2022 roku jest to także irlandzkie święto państwowe. Ponadto Dzień Św. Brygidy stał się popularny na całym świecie jako święto kreatywnych kobiet.
4 lutego 2024 roku Akademia Operowa we współpracy z Ambasadą Irlandii w Polsce zorganizowała koncert pt. „Saint Brigid Of Ireland: Songs Of Celebration” („Święta Brygida Irlandzka: Pieśni uroczyste”). Wystąpiły same kobiety: śpiewaczki i pianistki z Irlandii, Polski i Ukrainy. Arie operowe i pieśni zaśpiewały uczestniczki Programu Kształcenia Młodych Talentów AKADEMIA OPEROWA z Polski i Ukrainy: Justyna Khil, Magdalena Lucjan, Iryna Melnyk, Mariana Poltorak i Sylwia Ziółkowska (soprany) oraz Zuzanna Nalewajek i Natalia Tepla (mezzosoprany). Artystkom partnerowały pianistki Akademii Operowej: Klara Janus, Rozalia Kierc, Olha Kozlan, Gabriela Lasota, Natalia Pawlaszek, Daria Siemianowska i Weronika Staszek. Gośćmi z Irlandii były Ava Dodd (sopran) i Aebh Kelly (mezzosopran) oraz pianistka i coach wokalny Dearbhla Collins, która była odpowiedzialna za program koncertu, odzwierciedlający doświadczenia kobiet na przestrzeni wieków.
Obecny na koncercie Ambasador Irlandii w Polsce, Patrick Haughey powiedział przed koncertem: Obecnie w społeczeństwie czy sztuce kobiety odgrywają wiodącą rolę. Ponad połowę naszej misji dyplomatycznej prowadzą kobiety, nasza kobieca drużyna piłkarska odnosi znacznie większe sukcesy niż drużyna męska. Wraz ze zmianami w społeczeństwie zmienia się również znaczenie dnia świętej Brygidy. Nie jest to już święto jednej kobiety, ale święto wszystkich kobiet ze względu na rolę, jaką odgrywają w społeczeństwie. Dzisiejszego wieczoru świętujemy rolę kobiet w kulturze i sztuce. Ogromnie się cieszę, że mogliśmy zaprosić dwie młode utalentowane śpiewaczki z Irlandii, aby mogły wystąpić obok artystek z Polski i Ukrainy. Dzisiejszy wieczór to święto muzyki, ale także przyjaźni irlandzko-polskiej. Ale przede wszystkim to święto kobiet. Jestem wdzięczny wszystkim, którzy przyczynili się do tego, aby stało się to możliwe.
Dearbhla Collins dodała: Bardzo się cieszę, że mogę tu dziś być, w pięknych przestrzeniach warszawskiego teatru, wraz z moimi młodymi koleżankami. I uczcić święto kultury i dzień świętej Brygidę, inspirującą kobietę, która realizowała swoje cele. Chcemy nie tylko pokazać, że kobiety są bohaterkami operowych dzieł, lecz także tworzyły muzykę. Nasz program łączy wszystkie kobiety, z Irlandii, Polski i Ukrainy. Pokażemy muzykę napisaną przez kobiety, ale także przez mężczyzn: o kobietach i dla kobiet. Będzie m. in. Kopciuszek, Charlotta, Roksana i Halka. Nie zabraknie kompozytorów polskich i koronnego repertuaru Verdiego, Donizettiego czy Rossiniego. Kilka razy pracowałam w Warszawie jako coach wokalny, za każdym razem jestem pod ogromnym wrażeniem osobowości i kultury polskich i ukraińskich artystek.
W pierwszej części koncertu publiczność wysłuchała arii operowych, w drugiej pieśni, zakończonych wspólnym odśpiewaniem „The Sally Gardens” opartej na tradycyjnej melodii ludowej, zaaranżowanej przez Natalię Pawlaszek. W mojej pamięci pozostaną brawurowe wykonania arii Halki (Justyna Khil), Roksany (Magdalena Lucjan) Mylany (Iryna Melnik), Kopciuszka z dzieła Masseneta (Zuzanna Nalewajek), Anny z dzieła Meitusa (Mariana Poltorak) i Charlotty (Aebh Kelly). Ale wszystkie artystki śpiewały znakomicie, w pieśniach Amy Beach i Thomasa Christophera Kelly’ego błysnęły wspaniale oddanym liryzmem Ava Dodd, Cécile Chaminad’a Sylwia Ziółkowska i Nataliia Tepla.
Program Kształcenia Młodych Talentów AKADEMIA OPEROWA, realizowany jest z powodzeniem od 2011 roku, pod dyrekcją Beaty Klatki. Perspektywicznie wspiera rozwój kariery zawodowej utalentowanych artystów. Odbywają się regularne warsztaty i kursy mistrzowskie, indywidualne konsultacje wokalne, aktorskie i językowe. Można mówić o licznych sukcesach adeptów i absolwentów na znaczących konkursach muzycznych oraz na scenach operowych w kraju i za granicą, uczestnikami byli m. in.: Jakub Józef Orliński, Andrzej Filończyk, Krzysztof Bączyk, czy Hubert Zapiór. Często organizowane są koncerty operowe, także programowe czy rocznicowe. W ubiegłym sezonie uczczono m. in. 80. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim, odbył się też wieczór muzyki ukraińskiej.
Uczestniczki obecnej edycji już odnoszą sukcesy na scenie: tytułowa Izabela we Włoszce w Algierze” została znakomicie wykreowana przez Zuzannę Nalewajek w Polskiej Operze Królewskiej, mezzosopranistka wykonywała też rolę Kopciuszka w dziele Julesa Masseneta na Taiwanie. Justyna Khil, laureatka Nagrody ORFEO Fundacji im. Bogusława Kaczyńskiego na XX Międzynarodowym Konkursie Sztuki Wokalnej im. Ady Sari niedługo zadebiutuje w partii Halki w „Halce wileńskiej” na scenie Polskiej Opery Królewskiej. Sylwia Ziółkowska została laureatką nagrody na III Ogólnopolskim Konkursie Wokalnym im. Bogdana Paprockiego i wystąpiła w koncercie „Sopranowy zawrót głowy” w Filharmonii Narodowej.
Słuchanie młodych artystek było ogromną przyjemnością i nadzieją na wielkie wspaniałe wokalne kariery. Koncert „Saint Brigid Of Ireland: Songs Of Celebration” był wspaniały, choć odrobinę mi zabrakło w programie radości z pożegnania zimy i nadchodzącej wiosny. Dzień świętej Brygidy jest apoteozą wesołości i szczęścia.
