Inspiracją budowania programu Festiwalu wokół życia i twórczości słynnego librecisty Pietra Antonia Domenica Trapassiego, znanego jako Metastasio, stały się tłumaczenia librett artysty na język polski. Drukowano je w supraskim wydawnictwie ojców bazylianów w XVIII wieku. Metastasio był wówczas jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w świecie operowym. W związku z tym muzykologicznym i historycznym odkryciem, reżyser Michał Znaniecki zbudował bogaty program Festiwalu z perspektywą kolejnych edycji. Mają one rozwijać temat librett tłumaczonych na język polski i drukowanych w Supraślu. Tegoroczna edycja Festiwalu tematycznie odnosić się będzie do postaci ze Starego Testamentu – Joasza, Króla Judy.
Festiwal otworzył koncert „Kantyki supraskie” w wykonaniu Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej pod dyrekcją prof. Violetty Bieleckiej 14 sierpnia 2024 roku. Koncert odbył się w kościele pw. NMP Królowej Polski w Supraślu. Zaprezentowano wybór kantyków ze zbioru 49 kompozycji, napisanych na 6 głosów męskich, nawiązujących do stylu koncertującego muzyki polichóralnej. Powstały one w unickim Monasterze Zwiastowania Przenajświętszej Bogarodzicy w Supraślu, najprawdopodobniej w latach 1667-1693. To jeden z nielicznych, tak obszernych, cerkiewnych zbiorów utworów koncertowych tej doby na świecie. Zadyrygowała Joanna Jurczuk.
W operowym monodramie „Diva bez lustra” 15 sierpnia 2024 roku o godz. 16.00 na scenie Domu Ludowego w Supraślu pod dyrekcją Adama Banaszaka wystąpi zespół Arte dei Suonatori. Spektakl przeprowadzi introspekcję tożsamości artysty-śpiewaka, jego treścią będą rozważania jak daleko można zatracić się w roli? Ile zostaje prywatnego „ja” w każdej odgrywanej postaci? Publiczność będzie mogła poznać także sekrety warsztatu charakteryzatora i aktora, odkryte zostaną zakulisowe tajemnice spektakli muzyki klasycznej w przewrotnych dialogach divy z fryzjerami, charakteryzatorami, garderobianymi czy inspicjentami. W ich role będą się wcielać uczestnicy specjalnych warsztatów operowych realizowanych przez Fundację Jutropera. Ze względu na chorobę swój udział odwołała Małgorzata Walewska, w roli Divy wystąpi mezzosopranistka Renata Dobosz.
Festiwal zwieńczy, na Dużej Scenie Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku prapremierowe wykonanie dwuaktowej opery Pawła Łukaszewskiego „Joasz – Król Judzki” w wersji koncertowej, pod dyrekcją Massimo Mazzeo. Założeniem powstania utworu jest kultywowanie i nawiązanie do tradycji operowych tego wybitnego pisarza i librecisty. Do tego libretta powstało kilkanaście oper, autorstwa takich kompozytorów jak m. in. Johann Georg Reutter (1735), Niccolò Jommelli (1745), Luigi Boccherini (1770) i Luigi Mosca (1806). Prapremiera otworzy cykl oper zamawianych przez OiFP do tekstów librett Metastasia tłumaczonych na język polski.
Joasz to postać biblijna ze Starego Testamentu. Jako niemowlę został ukryty przez Sebię, żonę arcykapłana Joady, przed samozwańczą fenicką królową-matką Atalią, czcicielką Baala. Atalia po śmierci swego syna Ochozjasza, zgładziła wszystkich pozostałych przy życiu członków rodziny królewskiej mogących pretendować do tronu i sama objęła władzę. Przez 6 lat Joasz wychowywał się w ukryciu, pod opieką Joady. Kiedy miał 7 lat został okrzyknięty królem Judy, gdzie panował przez blisko 40 lat, królową Atalię obalono i zabito. Wystąpią: Anna Wolfinger (Joasz), Paulina Boreczko (Sebia), Joanna Motulewicz (Atalia), Paweł Cichoński (Izmael), Tomasz Rak (Matan) i Krzysztof Szyfman (Joada).
Podczas Festiwalu odbędą się też happeningi uliczne i warsztaty edukacyjne. W zamierzeniu organizatorów „Metastasio bez granic” ma za zadanie aktywizację lokalnych społeczności. Dzięki współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca przeprowadzony zostanie cykl warsztatów edukacyjnych „kod dostępu” kierowanych do amatorów i osób o szczególnych potrzebach.
Michał Znaniecki, inicjator Festiwalu „Metastasio bez granic”, na przestrzeni swojej 30-letniej kariery zawodowej stworzył na specjalne zamówienie Pergolesi Spontini Festival w Jesi spektakl „Metastasiana”. Reżyser, chętnie powracający na Podlasie, znany jest publiczności OiFP z takich produkcji jak „Wesoła wdówka”, „Dyptyk wielkanocny”, czy „Pajace i Rycerskość wieśniacza”.
Szczegółowy program II Międzynarodowego Festiwalu „Metastasio Bez Granic” znajduje się tutaj.
