European Opera-Directing Prize (Europejska Nagroda Reżyserska Operowa, EOP) to międzynarodowy konkurs dla młodych reżyserów operowych, organizowany co dwa lata. Jego celem jest zapewnienie utalentowanym reżyserom pomocy w rozpoczęciu kariery. Po raz pierwszy zorganizowano go w 2001 roku. Karolina Sofulak zdobyła pierwszą nagrodę w 2018 roku za realizację „Manon Lescaut” Giacomo Pucciniego w Opera Holland Park w Londynie w czerwcu 2019 roku i jest, jak do tej pory jedyną polską laureatką tego wyróżnienia. Warto wspomnieć, że w 2021 roku za inscenizację „Strasznego dworu” Stanisława Moniuszki, która miała miejsce w Teatrze Wielkim w Poznaniu nagrodę otrzymała Włoszka Ilaria Lanzino.
Karolina Sofulak jest jedną z najbardziej uznanych polskich reżyserek. Ukończyła studia filologiczno-kulturoznawcze Europy Zachodniej na Uniwersytecie Warszawskim, a także międzywydziałowy kierunek reżyserii opery i teatru muzycznego na AST, ASP i Akademii Muzycznej w Krakowie. Przygotowała wysoko ocenioną produkcję „Rycerskości wieśniaczej” Pietra Mascagniego dla Opera North w Wielkiej Brytanii w 2017 roku. Spektakl osadzony był w poetyce rzeczywistości PRL-u, a krytyka pisała, że przedstawienie osiąga przerażający poziom intensywności („The Stage”) oraz wystrzeliwuje iskry („The Telegraph”).
W Polsce wyreżyserowała między innymi „Traviatę” dla Opery Bałtyckiej w Gdańsku (2012), „Fausta” dla Teatru Wielkiego w Poznaniu (2019), „Napój miłosny” dla Opery Śląskiej w Bytomiu (2019) oraz „Turandot” dla Opery Krakowskiej (2022). Jej głośna inscenizacja „Vandy” Antonina Dvoráka na krakowskim festiwalu Opera Rara w 2020 podjęła temat zmiany filozofii władzy i siły wspólnoty walczących o lepszy świat kobiet. W „The Golden Dragon” Petera Eötvösa (2021) poruszyła z kolei dramat emigracji. W ostatnich sezonach przygotowała w Poznaniu „Alberta Herringa” Benjamina Brittena i „Rusałkę” Antonina Dvoráka (ta realizacja przyniosła jej nagrodę w kategorii „Najlepszy reżyser” w XVII edycji Teatralnych Nagród Muzycznych im. Jana Kiepury) oraz „Dziewczynę z Dzikiego Zachodu” Giacomo Pucciniego w Teatrze Wielkim w Łodzi. W grudniu 2021 roku w Królewskiej Operze Duńskiej w Kopenhadze wystawiła „Bal maskowy” Giuseppe Verdiego, który w marcu 2023 roku (była to koprodukcja) został pokazany także w operze w Oslo.
– Opera North ma długą tradycję wystawiania jednoaktówek w ciekawych połączeniach – mówi dla ORFEO Karolina Sofulak. – W sezonie 2003/04 zespół wystawił osiem jednoaktówek różnych kompozytorów pod hasłem „Eight Little Greats”, czyli „Osiem wielkich małych dzieł” w reżyserii Davida Pountneya i Christophera Aldena. W 2017 roku powtórzyliśmy ten sukces z sześcioma nowymi jednoaktówkami, wśród których znalazła się „Rycerskość wieśniacza” w mojej reżyserii. W tym sezonie dyrekcja ON postanowiła wznowić ten doceniony w UK spektakl, który osadziłam w Polsce lat 70-tych. Wieczór został wzbogacony o „Aleko” – pierwszą operę Rachmaninowa.
„Aleko” jest rzadko wystawianym dziełem, bywa czasem łączony z „Rycerskością wieśniaczą” z uwagi na podobny wątek rozpadu małżeństwa, zdrady i obsesyjnej zazdrości, chociaż nadal przypina się jej łatkę „niesceniczności”. Z radością zadaliśmy kłam tej opinii, łącząc obie historie w jeden spójny wieczór. „Aleko” staje się tu „spin-offem” „Rycerskości” – przedstawia dalsze losy jednego z bohaterów dzieła Mascagniego – Alfio po morderstwie rywala opuszcza kraj i ucieka „na Zachód”. Dwadzieścia lat później pojawia się pod imieniem Aleko w komunie wolno żyjących post-hippisów, w stylu podobnych społeczeństw w Nowym Meksyku, Kalifornii, czy nawet Christianii, „wolnego miasta” w granicach Kopenhagi. Jedną z inspiracji był dla nas „Dekalog” Kieślowskiego i jego podejście w portretowaniu skomplikowanych jednostek na rozdrożach moralności, pchanych przez ślepy los.
W „Rycerskości wieśniaczej” występują Giselle Allen (Santuzza), Andrés Presno (Turiddù), Robert Hayward (Alfio), Anne-Marie Owens (Lucia), Helen Évora (Lola). W „Aleko”: Robert Hayward (Aleko), Elin Pritchard (Zemfira), Andrés Presno (Młody Cygan), Anne-Marie Owens (Stara Cyganka), Matthew Stiff (Stary Cygan, ojciec Zemfiry).
Premiera odbyła się 15 lutego 2024 roku w Grand Theatre w Leeds. W marcu 2024 roku spektakl zostanie także pokazany w Nottingham, Newcastle i Quays.
