REKLAMA

Pożegnania. Wspominamy artystów, którzy odeszli w 2025 roku

Jadwiga Rappé, Pola Lipińska, Andrzej Klimczak, Irena Brodzińska, Urszula Trawińska-Moroz, Luigi Alva, Christoph von Dohnányi, Robert Wilson… To tylko niektóre z nazwisk wielkich artystów świata opery i muzyki klasycznej, którzy odeszli w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Rok 2025 przyniósł wiele bolesnych pożegnań – wspominamy tych, którzy na zawsze pozostaną w historii sztuki dźwięku.

Irena Brodzińska – legenda polskiej sceny operetkowej, śpiewaczka, tancerka, aktorka teatralna i filmowa – była związana przede wszystkim ze Szczecinem, lecz w trakcie swojej długiej kariery występowała na wielu scenach w całej Polsce. W 2017 roku w Operze na Zamku świętowano jej benefis z okazji 60-lecia pracy artystycznej. Na scenie pojawiła się wówczas wraz z córką Grażyną Brodzińską i wnuczką Natalią. Irena Brodzińska miała 91 lat. Odeszła 30 grudnia 2024 roku.

Irena Brodzińska © Opera na Zamku | B. Madey
Irena Brodzińska © Opera na Zamku | B. Madey

Andrzej Klimczak – bas-baryton, współtwórca i dyrektor Polskiej Opery Królewskiej. W swoim repertuarze miał ponad 50 pierwszoplanowych partii operowych, obejmujących dzieła od baroku po współczesność. Był znakomitym interpretatorem liryki wokalnej oraz oratoriów. W latach 2019–2024 pełnił funkcję dyrektora Polskiej Opery Królewskiej, której – wraz z Ryszardem Perytem – był współzałożycielem. Odszedł 3 stycznia 2025 roku.

Andrzej Klimczak © Karpati&Zarewicz
Andrzej Klimczak © Karpati&Zarewicz

Urszula Trawińska-Moroz– sopran liryczno-koloraturowy, wieloletnia solistka Teatru Wielkiego w Warszawie. Jej repertuar obejmował ponad 40 sopranowych partii operowych i operetkowych, kreowanych głównie na scenie Teatru Wielkiego, którego była solistką w latach 1965–1987. Występowała również za granicą, m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech, Hiszpanii i Niemczech, współpracując z Gärtnerplatztheater w Monachium. Odeszła w wieku 87 lat, 5 stycznia 2025 roku.

Urszula Trawińska-Moroz © archiwum fotograficzne Edwarda Hartwiga, Narodowe Archiwum Cyfrowe
Urszula Trawińska-Moroz © archiwum fotograficzne Edwarda Hartwiga, Narodowe Archiwum Cyfrowe

Otto Schenk – austriacki reżyser operowy i teatralny oraz aktor. Współpracował m.in. z Wiener Staatsoper (dla której przygotował 31 inscenizacji), The Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Royal Opera House w Londynie, Teatro alla Scala w Mediolanie, Bayerische Staatsoper w Monachium oraz z Festiwalem w Salzburgu. Wiele jego realizacji pozostaje w repertuarze do dziś. Zmarł 9 stycznia 2025 roku w swoim domu nad jeziorem Irrsee, w wieku 94 lat.

Paul Plishka – legendarny amerykański bas. Jego repertuar obejmował blisko 100 partii operowych i oratoryjnych. Przez 51 lat był związany z nowojorską The Metropolitan Opera, z której zespołem wystąpił w 1672 spektaklach. Śpiewał na najważniejszych scenach świata, m.in. w Royal Opera House w Londynie i Teatro alla Scala w Mediolanie. Zmarł 3 lutego 2025 roku w Wilmington, w wieku 83 lat.

Paul Plishka jako Rajmund w „Łucji z Lammermoor” © Louis Melancon, Metropolitan Opera archives
Paul Plishka jako Rajmund w „Łucji z Lammermoor” © Louis Melancon, Metropolitan Opera archives

Peter Seiffert – niemiecki tenor bohaterski, słynący z interpretacji ról wagnerowskich (Tannhäuser, Lohengrin, Tristan, Parsifal). Występował na największych scenach świata, m.in. w Deutsche Oper Berlin, Bayerische Staatsoper w Monachium, Wiener Staatsoper, The Metropolitan Opera w Nowym Jorku oraz na Festiwalu w Bayreuth. Zmarł 14 kwietnia 2025 roku w Salzburgu, w wieku 71 lat.

Pola Lipińska – jedna z najwybitniejszych polskich mezzosopranistek. Na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie stworzyła wiele niezapomnianych kreacji. Była również znakomitą interpretatorką repertuaru oratoryjnego i kantatowego. Odeszła 27 kwietnia 2025 roku w wieku 90 lat.

Pola Lipińska © Narodowe Archiwum Cyfrowe, Edward Hartwig
Pola Lipińska © Narodowe Archiwum Cyfrowe, Edward Hartwig

Luigi Alva – artysta, którego elegancja wokalna i mistrzowskie interpretacje dzieł Rossiniego, Mozarta i Donizettiego na zawsze wpisały się w historię światowej opery. Rola Hrabiego Almavivy, śpiewana m.in. u boku Marii Callas i Tito Gobbiego, przyniosła mu status legendy. Zmarł 15 maja 2025 roku w wieku 98 lat.

Luigi Alva jako Nemorino, Metropolitan Opera © domena publiczna
Luigi Alva jako Nemorino, Metropolitan Opera © domena publiczna

Jadwiga Rappé – alt, jedna z najwybitniejszych polskich artystek wokalnych. Śpiewaczka o niezwykłej kulturze muzycznej, głosie pełnym głębi i emocji, który poruszał publiczność na całym świecie. Zmarła 16 maja 2025 roku w Warszawie, w wieku 73 lat.

Jadwiga Rappé © Andrzej Świetlik
Jadwiga Rappé © Andrzej Świetlik

Janusz Wiśniewski – jeden z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych polskich reżyserów teatralnych. Twórca o niezwykłej wyobraźni plastycznej, autor autorskich spektakli, takich jak „Panopticum à la Madame Tussaud”, „Koniec Europy” czy „Modlitwa chorego przed nocą”. W Teatrze Wielkim – Operze Narodowej stworzył trzy pamiętne inscenizacje: „Manekiny” Zbigniewa Rudzińskiego, „Siedem grzechów głównych” Bertolda Brechta i Kurta Weilla oraz „Goplanę” Władysława Żeleńskiego – nagrodzoną w 2017 roku International Opera Award jako dzieło odkryte na nowo. Odszedł 12 lipca 2025 roku.

Janusz Wiśniewski © Grzegorz Dembiński
Janusz Wiśniewski © Grzegorz Dembiński

Béatrice Uria-Monzon – francusko-hiszpańska mezzosopranistka, uznawana za jedną z największych interpretatorek roli Carmen w historii. Śpiewała zarówno partie mezzosopranowe, jak i sopranowe. Odeszła po długiej chorobie 13 lipca 2025 roku w Agen, w wieku 61 lat, pozostawiając po sobie imponujący dorobek sceniczny i fonograficzny.

Robert Wilson– legendarny amerykański reżyser, scenograf i architekt, zaliczany do najwybitniejszych twórców teatru i sztuk wizualnych. Jego nowatorstwo polegało na synkretycznym podejściu do tworzenia spektakli – całościowym opracowaniu wszystkich ich elementów, od muzyki i tekstu po rzeźbę, taniec i ruch. Zmarł 31 lipca 2025 roku w swoim domu w Water Mill w Nowym Jorku, w wieku 83 lat.

Robert Wilson © Lucie Jansch
Robert Wilson © Lucie Jansch

Christoph von Dohnányi – niemiecki dyrygent węgierskiego pochodzenia, wieloletni dyrektor muzyczny Cleveland Orchestra. Współpracował z najważniejszymi zespołami i scenami świata, m.in. Wiener Staatsoper, mediolańską La Scalą, nowojorską Metropolitan Opera oraz Filharmonią Berlińską. Na swoim koncie miał setki nagrań. Zmarł 6 września 2025 roku w Monachium, w wieku 95 lat.

Mirella Parutto – włoska śpiewaczka, wykonywała partie sopranowe i mezzosopranowe. Debiutowała w 1958 roku na scenie Teatro alla Scala w Mediolanie w roli Eleny w operze „Mefistofeles”. W kolejnych latach występowała we Włoszech oraz za granicą, wykonując partie takie jak Leonora („Il trovatore”), Aida, Abigaille („Nabucco”) i wiele innych. W połowie lat 60. przeszła na repertuar mezzosopranowy, wykonując m.in. Adalgisę („Norma”), Amneris oraz Ulricę („Bal maskowy”). Po zakończeniu kariery scenicznej poświęciła się działalności pedagogicznej. Zmarła 8 sierpnia 2025 roku w wieku 89 lat.

Mirella Parutto © archiwum prywatne
Mirella Parutto © archiwum prywatne

Vita Nikołajenko – mezzosopran. Związana z Teatrem Wielkim w Poznaniu. Była pierwszą polską Ubicą w polskiej prapremierze „Króla Ubu” w Teatrze Wielkim w Łodzi w 1993 roku. Śpiewała takie partie jak m. in.: Amneris, Azucenę w „Trubadurze”, Marynę Mniszech w „Borysie Godunowie”, była Joanną w „Diablach z Lodoun”. Była żoną rosyjskiego bas-barytona Igora Strunina i matką piosenkarki Saszy Strunin. Zmarła nagle 21 sierpnia 2025 w wieku 62 lat w Kaliningradzie.

Vita Nikołajenko © archiwum prywatne
Vita Nikołajenko © archiwum prywatne

Andrzej Kijewski– baryton, wieloletni solista Opery Bałtyckiej w Gdańsku, ceniony artysta i pedagog zmarł 2 września 2025 roku. Absolwent gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w klasie prof. Zofii Janukowicz-Pobłockiej, występował w wielu znaczących rolach – m.in. Janusza w „Halce”, Amonasra w „Aidzie”, Escamilla w „Carmen” czy tytułowego „Makbeta”. Jako solista operowy występował także w wielu krajach Europy. Jego działalność artystyczną dopełniały również dzieła oratoryjne oraz pieśni. Przez wiele lat prowadził klasę śpiewu solowego w Akademii Muzycznej w Gdańsku, kształcąc liczne pokolenia wokalistów.

Andrzej Kijewski jako Janusz w „Halce”, 1983 rok © archiwum Opery Bałtyckiej w Gdańsku
Andrzej Kijewski jako Janusz w „Halce”, 1983 rok © archiwum Opery Bałtyckiej w Gdańsku

Siegmund Nimsgern – niemiecki bas-baryton. W ciągu swojej międzynarodowej kariery występował na scenach takich jak Vienna State Opera, La Scala w Mediolanie, Royal Opera House w Londynie czy Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Na festiwalu w Bayreuth kreował Wotana w trzech częściach „Pierścienia Nibelunga”. Zmarł 14 września 2025 roku w wieku 85 lat.

Roberta Alexander – amerykańska sopranistka, występowała na wielu scenach europejskich (Opera Wiedeńska, Royal Ballet and Opera, opera w Zurychu) i amerykańskich, m. in. w Metropolitan Opera, Houston Opera, San Francisco, Santa Fe) rolach Mozarta (Fiordiligi, Elektra, Hrabina Almaviva), w operach Janáčka (Jenufa) i Pucciniego (Mimi). Po zakończeniu aktywnej kariery sceniczej zajmowała się również pedagogiką wokalną. Zmarła 14 października 2025 roku w Amsterdamie, w wieku 76 lat.

Roberta Alexander © domena publiczna
Roberta Alexander © domena publiczna

Jadwiga Maria Jarosiewicz – malarka i scenografka, autorka scenografii do ponad stu przedstawień operowych i teatralnych. Z Teatrem Wielkim w Warszawie związała się w 1980 roku, rozpoczynając pracę przy „Parii” Stanisława Moniuszki w reżyserii Marii Fołtyn. Na tej scenie stworzyła wiele wybitnych realizacji, które na trwałe wpisały się w historię teatru operowego. Współpracowała także z teatrami w Łodzi, Bytomiu oraz na scenach zagranicznych – m.in. w Japonii, Chinach i na Kubie. Była żoną Bogusława Kaczyńskiego, z którym po rozwodzie pozostawała w serdecznej przyjaźni. Odeszła 23 października 2025 roku, w wieku 73 lat.

reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img
reklamaspot_img

Również popularne